شبکه خدمت‌گرا

نسل سوم شبکه علمی کشور ، نگاهی نوین نسبت به دو نسل قبل خود در عرصه خدمات را پیاده‌سازی و البته ترویج می‌نماید. اگرچه این نگاه ، برنامه مدون بین‌المللی در ساختار فعلی شبکه‌های علمی سراسر جهان بوده و هست. در این مدل به‌طور اساسی ، روش Provider/Customer نقض گردیده و هیچ نقطه متصلی در شبکه ، صرفا یک خدمت‌گیرنده تام نبوده و تمامی نقاط متصل به شبکه ، گاه خدمت‌گیرنده و گاه خدمت‌دهنده می‌شوند.

در این مدل اجرائی و خصوصا در این مدل از برنامه کسب و کار اپراتوری ، در سراسر شبکه، نقاطی وجود دارند که ذات مشترکی داشته و ضمن دریافت خدماتی از شبکه ، خود به موازات ، به صورت مشترک با نقاط دیگر و یا به تنهائی برخی از خدمات را به دیگر مشترکین ارائه می‌نمایند.

در بخش اول ، اپراتور موظف می‌باشد تا فضای ارتباطی ، خدمات زیربنائی و امکانات اولیه مورد نیاز دیگر مشترکین را طراحی ، سیاست‌و تعرفه‌گذاری نموده و تقدیم ‌نماید. خدماتی که در بطن همه آنها ، ایجاد ارتباط و امکان خدمات متقارن مشترکین با شبکه است. هیچ خدمت ارزش‌افزوده ای در این گروه وجود نداشته و حتی خدماتی مانند فروش اینترنت نیز در قالب این بخش قرار نمی‌گیرد.

در بخش دوم ، نه تنها اپراتور ، که تمامی مشترکین شبکه علمی کشور (حتی میهمانان فروشنده سرویس در شبکه) ، براساس سلائق ، بازار هدف و برنامه‌ریزی‌های خود منابع و عناوین لایتناهی خدمات را تولید و در شبکه ارائه نموده و دیگر مشترکین را عضو خدمات خود می‌نمایند. این بخش از برنامه و استراتژی خدمت‌گرائی بدون هیچ شک و شبهه‌ای ، سه شاخصه‌ی تاثیرگذار را برای ماندگاری و توسعه شبکه پدید خواهد آورد :

•  اول آنکه ، مدل فوق ، تمامی مشترکین شبکه را به نحوی ذی‌نفع استمرار آن نموده و بدین‌ترتیب تمامی مشترکین تلاش در ارتقاء آن خواهند داشت.
•  از آن مهم‌تر ، معضل انحصار و برتری‌جوئی بیهوده حتی در سطح اپراتور در شبکه ایجاد نمی‌شود. عدم انحصارگرائی ، پویائی فضای خدماتی را برای ایده‌پردازان (که در واقع معدن آن در میان دانشجویان و اساتید دانشگاهی ، مملو از فردای بهتر است) پدید آورده و هیچگاه کهنگی در فضای خدماتی شبکه ایجاد نمی‌شود.
•  و در نهایت ، این امکان وجود دارد که هر نقطه و مشترکی در شبکه ، درآمدزا گردد. موضوعی که معضل دوم اساسی در عدم توسعه شبکه علمی کشور در سال‌های اخیر بوده است. تصوری که شبکه علمی را به صورت مفهومی و ذاتی ، بدون فضای درآمدی آنهم در معادن طلای اطلاعاتی تصویر نموده است. نگاهی مصرف‌گرایانه که همیشه چشم به دیگران داشته و باعث گردیده هیچ مجموعه‌ای در پی ایجاد خدماتی برای ارائه در شبکه علمی کشور برنیاید.